Bir milletin kaderine yön veren ordular ve halklar… Osmanlı’nın son döneminde kurulan Kafkas İslam Ordusu, Azerbaycan’ın bağımsızlığı için can verirken; yıllar sonra Azerbaycan halkı da Türkiye’nin Kurtuluş Savaşı’na gönülden destek verdi. Bu iki kardeş halkın dayanışması, sadece cephelerde değil, tarih boyunca yüreklerde yaşadı.


Bakü’yü Kurtaran Ordu: Kafkas İslam Ordusu


1918 yılında Osmanlı Devleti, Kafkaslar’da artan Ermeni ve Bolşevik saldırılarına karşı Azerbaycan’a yardım etmek amacıyla Kafkas İslam Ordusu’nu kurdu. Komutanlığına Nuri Paşa (Killigil) getirilen ordu, Azerbaycan Türklerinden oluşan gönüllü birliklerle birlikte harekete geçti.


15 Eylül 1918’de Bakü’ye giren Kafkas İslam Ordusu, şehri işgalden kurtardı ve Azerbaycan’ın bağımsızlık yolunda atacağı adımların önünü açtı. Bu tarihi zafer, Azerbaycan halkı tarafından bugün hâlâ büyük bir minnetle anılıyor.


Azerbaycan’ın Kurtuluş Savaşı’na Desteği


1919 yılında Anadolu’da başlayan Kurtuluş Savaşı, tüm Türk ve İslam dünyasının dikkatini çekti. Azerbaycan, işgal altındaki Anadolu halkını yalnız bırakmadı. Bakü’de halktan toplanan yardımlar, altın ve silahlarla birlikte gizlice Türkiye’ye ulaştırıldı.


Ayrıca birçok Azerbaycanlı aydın, subay ve gönüllü, Anadolu’da mücadele eden kuvvetlere katıldı. Azerbaycan Parlamentosu, o dönemde Türkiye’ye yardım etmek amacıyla özel bütçeler oluşturdu.


Kardeşliğin Temeli Cephede Atıldı


Kafkas İslam Ordusu’nun Bakü’de verdiği mücadeleyle başlayan kardeşlik, Kurtuluş Savaşı’nda verilen desteklerle daha da pekişti. İki milletin tarihi bu ortak mücadelelerle birleşti, kanla yazılan bir kader ortaklığına dönüştü.


Bu ruh, bugün “iki devlet, bir millet” sözüyle simgeleşiyor. Türkiye ve Azerbaycan’ın sadece siyaset değil, gönül bağı da cephelerde kurulmuş bir kardeşliktir.


⸻


Sonuç: Geçmişten Gelen Güç Birliği


Osmanlı’nın son döneminde Azerbaycan’a uzanan el, yıllar sonra Anadolu’ya döndü. Kafkas İslam Ordusu’nun ve Kurtuluş Savaşı’na verilen Azerbaycan desteğinin hatırlanması, bugün yaşanan dostluğun tarihsel temelini gözler önüne seriyor.


Tarihin her döneminde omuz omuza mücadele eden Türkiye ve Azerbaycan, bu köklü kardeşliği geleceğe taşımaya devam ediyor.